Komisja Europejska („Komisja”) przestawiła w dniu dzisiejszym propozycje zmian legislacyjnych, które nawiązują do propozycji kluczowych działań przedstawionych przez Komisję we wrześniu 2020 r. w Komunikacie w sprawie unijnej strategii w zakresie płatności detalicznych.
Zgodnie z komunikatem prasowym Komisji, przedstawione propozycje mają na celu wprowadzenie płatności i szeroko pojętego sektora finansowego w erę cyfrową. Celem Komisji jest kontynuowanie procesu zmierzającego do poprawienia ochrony konsumentów oraz konkurencji w zakresie płatności elektronicznych, czego przejawem ma być również umożliwienie konsumentom bezpiecznego udostępnia swoich danych, a w rezultacie dostęp do szerszej gamy lepszych i tańszych produktów i usług finansowych.
Przedstawiony pakiet legislacyjny składa się z dwóch bloków:
Po pierwsze zawiera propozycję nowelizacji Dyrektywy PSD2, która zostanie zastąpiona przez PSD3 oraz wprowadza nowe Rozporządzenie w sprawie usług płatniczych (Payment Services Regulation „PSR”), których celem jest:
- zwalczanie i ograniczanie oszustw płatniczych poprzez umożliwienie dostawcom usług płatniczych udostępniania informacji związanych z oszustwami między sobą, zwiększenie świadomości konsumentów, wzmocnienie zasad uwierzytelniania klientów, rozszerzenie praw zwrotu środków dla konsumentów, którzy padną ofiarą oszustwa, oraz wprowadzenie obowiązkowego systemu sprawdzania zgodności numerów IBAN z danymi identyfikującymi rachunek odbiorcy we wszystkich przelewach;
- poprawę praw konsumentów w sytuacji, gdy na przykład ich środki są tymczasowo zablokowane, poprawę przejrzystości informacji o wykonanych transakcjach płatniczych oraz zapewnienie bardziej klarownej informacji na temat opłat za korzystanie z bankomatów;
- dalsze wyrównywanie warunków konkurencji między bankami a podmiotami spoza sektora bankowego, w szczególności poprzez umożliwienie dostępu podmiotom spoza sektora bankowego do wszystkich systemów płatniczych UE oraz wzmocnienie uprawnień mających na celu zagwarantowanie praw tych podmiotów do rachunku bankowego;
- poprawę funkcjonowania otwartej bankowości poprzez usunięcie pozostałych przeszkód dla świadczenia usług otwartej bankowości oraz poprawę kontroli klientów nad danymi związanymi z usługami płatniczymi, co w rezultacie ma umożliwić wejście na rynek nowych innowacyjnych usług;
- poprawę dostępności gotówki w sklepach i za pośrednictwem bankomatów poprzez umożliwienie sprzedawcom świadczenia na rzecz klientów określonych usług związanych z obrotem gotówkowym bez konieczności nabywania towaru czy usługi oraz doprecyzowanie warunków odnoszących się do niezależnych operatorów bankomatów;
- wzmocnienie harmonizacji i egzekwowania przepisów poprzez wprowadzenie dużej części przepisów w ramy rozporządzenia (obowiązującego bezpośrednio) oraz wzmocnienie przepisów dotyczących zasad implementacji oraz sankcji.
Po drugie, pakiet zawiera projekt rozporządzenia dotyczącego ram dla dostępu do danych finansowych (Regulation on a framework for Financial Data Access). Rozporządzenie ma na celu ustanowienie jasnych praw i obowiązków dotyczących zarządzania procesem udostępniania danych klientów w sektorze finansowym, a mianowicie:
- możliwość, ale nie obowiązek, udostępniania swoich danych przez klientów innym podmiotom korzystającym z tych danych (np. instytucjom finansowym lub fintech-om) w bezpiecznym formacie odczytywalnym przez maszyny w celu korzystania z nowych, tańszych i lepszych produktów i usług finansowych opartych na danych (np. narzędzia porównywania produktów finansowych, spersonalizowane porady online);
- obowiązek podmiotów, które przetwarzają dane klientów (np. instytucji finansowych) udostępniania tych danych innym podmiotom mającym korzystać z tych danych (np. instytucjom finansowym lub fintech-om), poprzez wprowadzenie odpowiedniej infrastruktury technicznej i pod warunkiem uzyskania zgody klienta.
- umożliwienie pełnej kontroli klientów nad tym, kto ma dostęp do ich danych i w jakim celu, w celu zwiększenia zaufania do udostępniania danych, ułatwiona poprzez wprowadzenie dedykowanych paneli obejmujących udzielone przez klienta zgody i wzmocnienie ochrony danych osobowych klientów zgodnie z Rozporządzeniem Ogólnym o Ochronie Danych (RODO);
- standaryzacja danych klientów i wymaganych interfejsów technicznych jako część schematów udostępniania danych finansowych, do których podmioty które przetwarzają dane muszą przystąpić;
- jasne reżimy odpowiedzialności za naruszenia danych oraz mechanizmy rozstrzygania sporów jako część schematów udostępniania danych finansowych, aby ryzyko odpowiedzialności nie działało jako czynnik zniechęcający „posiadaczy” danych do ich udostępniania.
- dodatkowe zachęty dla „posiadaczy” danych do wprowadzenia wysokiej jakości interfejsów dla „użytkowników” danych, poprzez wprowadzenie prawa do rozsądnego wynagrodzenia tych drugich, zgodnie z ogólnymi zasadami udostępniania danych między przedsiębiorcami (B2B) określonymi w rozporządzeniu (przy czym mniejsze przedsiębiorstwa będą płacić wynagrodzenie tylko odpowiadające poniesionym kosztom).
Jak wynika z komunikatu prasowego Komisji „w praktyce ta propozycja doprowadzi do powstania bardziej innowacyjnych produktów i usług finansowych dla użytkowników oraz stymulować konkurencję w sektorze finansowym. Na przykład konsumenci skorzystają z usprawnionego zarządzania finansami osobistymi i porad. Dotychczasowe uciążliwe procesy, takie jak usługi porównywania lub zmiana na nowy produkt, staną się bardziej dostępne i tańsze, obejmując na przykład zautomatyzowane przetwarzanie wniosków o kredyt hipoteczny. MŚP będą również mogły uzyskać dostęp do szerszego zakresu usług i produktów finansowych, takich jak bardziej konkurencyjne kredyty wynikające z łatwiejszego dostępu do danych o ich zdolności kredytowej.”.
Teraz propozycje te zostaną przekazane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do negocjacji i przyjęcia. Biorąc pod uwagę znaczenie tych zmian dla konsumentów i całego sektora finansowego, Komisja oczekuje, że negocjacje mogą potrwać kilka miesięcy lub dłużej. Po przyjęciu tych przepisów państwa członkowskie będą miały określony czas na ich wdrożenie, aby dostosować swoje systemy płatnicze i przepisy krajowe do nowych wymogów.