Część I – Wstęp
Od pewnego czasu regulatorzy na całym świecie, sygnalizują podmiotom nadzorowanym, że z uwagi na proces zmierzający do odejścia od publikacji wskaźnika LIBOR (London Interbank Offered Rate) koniecznym jest – w przypadku umów referujących do tego wskaźnika – podjęcie działań zmierzających do stosowania dla nowych transakcji (w tym refinansowań) wskaźników wolnych od ryzyka, czyli RFR (ang. risk-free reference rate), względnie uwzględnienia w dokumentacji postanowień umożliwiających przejście z LIBOR na wskaźniki typu RFR (np. wskaźnik SONIA), czyli tzw. postanowień „fallback”.
Loan Market Association (LMA) od grudnia 2018 r. publikuje objaśnienie oraz dokumentację uwzględniającą postanowienia uwzględniające odejście od wskaźnika LIBOR (tzw. „Replacement of Screen Rate”), a począwszy od września 2020 r. zmodyfikowane postanowienia, które upraszczają dotychczasową kontraktową mechanikę zmiany (przejścia) wskaźnika referencyjnego (tzw. „Rate Switch„). Celem tych publikacji było z jednej strony zwiększenie świadomości związanej z zagadnieniami obejmującymi przejście z LIBOR na wskaźniki typu RFR – a tym samym wypracowania przez rynek określonego podejścia do tych kwestii, z drugiej strony wynikały z potrzeby odzwierciedlenia w ostatnich wersjach dokumentacji rekomendacji dla wskaźnika SONIA wydanych przez Grupę Roboczą do spraw RFR dla Szterlinga (ang. Working Group on Sterling Risk-Free Reference Rate) („GRdsRFR”).
W ostatnim czasie LMA opublikowało projekt wzorca umowy wielowalutowego kredytu terminowego oraz odnawialnego (term and revolving facilities agreements incorporating backward-looking), który inkorporuje zarówno wskaźniki składane na zasadzie obserwacji wstecz (tzw. ang. backward-looking compounded rate compounded rates) jak i wskaźniki bazujące na przyszłych terminowych międzybankowych kwotowaniach (tzw. ang. forward-looking interbank term rates) wraz z kontraktowym mechanizmem przejścia z tych pierwszych na drugie. Sam wzorzec oraz mechanika przejścia z jednego rodzaju wskaźnika na drugi został sporządzony z perspektywy prawa angielskiego jako właściwego dla umowy, w ocenie LMA mechanika to powinna być jednak możliwa do wykorzystania w umowach przewidujących inne prawo właściwe niż prawo angielskie. Warto w tym miejscu wskazać, że GRdsRFR wprost wskazała, że takim mechanizmem w przypadku dokumentacji LMA nie mogą być dotychczasowe postanowienia typu „replacement screen rate” z uwagi na to, iż nie spełniają one – wynikającego z rekomendacji grupy – wymogu, aby tego typu mechanizmy umowne były jasne i jednoznaczne (ang. clear contractual arrangements).
W dniu 5 marca 2021 r., brytyjski nadzorca – FCA (Financial Conduct Authority) ogłosił, że z końcem 2021 r. całkowitemu zaprzestaniu ulegnie opracowywanie przez administratora (IBA – ICE Benchmark Administration) wskaźników referencyjnych dla LIBOR CHF, LIBOR EUR, LIBOR GBP, LIBOR JPY (w przypadku dwóch ostatnich dla wybranych terminów) a z dniem 30 czerwca 2023 r. dla określonych tenorów w przypadku LIBOR USD. Stanowisko to w dniu 8 marca 2021 r. przekazał również podmiotom nadzorowanym Urząd Komisji Nadzoru Finansowego.
Oświadczenie brytyjskiego nadzorcy stanowi więc zdarzenie, które inicjuje działania przewidziane w planach awaryjnych, o których mowa w art. 28 ust. 2 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 („BMR”), a tym samym może stanowić zdarzenie inicjujące uruchomienie klauzul typu „fallback„, tzw. „Screen Rate Replacement Event” przewidzianych dotychczasową dokumentacją LMA, jak również “Index Cessation Event” na potrzeby dokumentacji ISDA (International Swaps and Derivatives Association), w szczególności ISDA IBOR 2020 IBOR Fallbacks Protocol („ISDA Protocol„) oraz Supplement 70 do definicji 2006 ISDA.
W Części II artykułu, przedstawię w skrócie mechanikę klauzul „fallback” w dokumentacji LMA oraz we wzorcach ISDA.